Fillimi i KSDW 2022 - Rruga e Dekarbonizimit të WB6: Nga Deklarata e Sofjes në Dokumentet Strategjike Kombëtare

Më 31 maj 2022, u shënua dita e parë e Javës së Zhvillimit të Qëndrueshëm në Kosovë (KSDW).

Dita e parë e konferencës iu kushtua energjisë dhe dekarbonizimit të sektorit. Rinora Gojani, Menaxhere e Programeve dhe Operacioneve në Balkan Green Foundation, ishte pjesë e panelit 'Rruga e Dekarbonizimit të WB6: Nga Deklarata e Sofjes në Dokumentet Strategjike Kombëtare', së bashku me: Sabit Gashi, Kryetar i Planit Nacional të Energjisë dhe Klimës, Ministria e Ekonomisë. ; Trim Ternava, CEO i JAHA Solar dhe anëtar i Rrjetit për Bizneset e Energjisë së Pastër (N4CEB); Andreas Pointvogl, Partner Menaxhues, OMNIA; Avni Sfishta, Udhëheqës i Ekipit të Projektit të Energjisë në GIZ Kosovë. Paneli u kryesua nga Anja Rosenberg, Këshilltare Teknike në Sekretariatin e Komunitetit të Energjisë.

Paneli theksoi rëndësinë e miratimit të dokumenteve që mbështesin tranzicionin e drejtë energjetik në Kosovë dhe vendet tjera të Ballkanit Perëndimor, dhe nevojën për të ecur drejt një rajoni neutral ndaj karbonit deri në vitin 2050. Znj. Gojani shprehi që: "Kosova duhet të kalojë nga një sistem i dominuar nga karburantet fosile të monopolizuar, pa hapësirë për angazhim kuptimplotë, në një sistem me pjesëmarrje të energjisë së rinovueshme me procese vendimmarrëse gjithëpërfshirëse". Rinora, gjithashtu deklaroi se procesi i hartimit të dokumenteve strategjike duhet: Të kryejë pjesëmarrje të rregullt publike dhe konsultime me palët e interesuara që përfshijnë të rinjtë dhe grupet e pambrojtura, të hartojë një vizion të përbashkët të JET dhe të ndërmarrë procese plani transparente, të vendosë qëllime të matshme dhe të sigurojë llogaridhënie të qartë, të zbatojë masa për të përmirësuar dhe të sigurojë barazi gjinore, të edukojë dhe të rrisë ndërgjegjësimin për çështjet e energjisë dhe të shikojë çështjet e ndërlidhura si toka dhe uji.

Paneli ra dakord se masat e dekarbonizimit si: investimet në efiçencën e energjisë, zgjidhjet inovative, digjitalizimi dhe një qasje holistike ndaj problemit janë shumë të rëndësishme. Të gjitha luajnë një pikë kritike në luftimin e varfërisë energjetike dhe marrjen e niveleve më të larta të kursimit të energjisë. Kjo imponoi nivele më të ulëta të emetimeve të CO2 në vendet e Ballkanit, të cilat për fat të keq njihen si ndër ndotësit më të mëdhenj të ajrit. Si i tillë, për të përmbushur objektivat për një mjedis neutral ndaj karbonit, dokumente të qarta strategjike si: Planet Nacionale të Energjisë dhe Klimës (NECP), Strategjia e Energjisë dhe dokumente të tjera përkatëse do të shërbejnë si udhërrëfyes për rrugën e tranzicionit të energjisë dhe dekarbonizimin.

Paneli ra dakord se kriza energjetike ka treguar se sa e rëndësishme është të bashkëpunohet dhe të ketë një mbështetje të sigurt midis vendeve rajonale të Ballkanit Perëndimor. Deri në këtë pikë, janë bërë përmirësime në lidhjen midis vendeve fqinje, por ende Ballkanit i mungon një treg i unifikuar rajonal i energjisë. Ulja e kostove në një kohë shumë kritike financiare është me interes të lartë për të gjitha qeveritë në rajon. Prandaj, investimet në infrastrukturë dhe planifikimin e energjisë janë thelbësore për të siguruar mirëqenien e përgjithshme të qytetarëve.

Java e Zhvillimit të Qëndrueshëm në Kosovë - KSDW organizohet në bashkëpunim të ngushtë në mes të Ministrisë së Ekonomisë dhe Mjedisit, Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë/Përfaqësuesit Special të BE-së, Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH në emër të Qeverisë Gjermane, Institutit të Politikave Zhvillimore dhe Balkan Green Foundation. 

Paneli "Rruga e Dekarbonizimit të WB6: Nga Deklarata e Sofjes në Dokumentet Strategjike Kombëtare" u financua nga Heinrich-Böll-Stiftung dhe u organizua nga Balkan Green Foundation.